Па слядах любові да Беларусі і змагання за волю

Помнікі Тадэвушу можна знайсці ў Вашынгтону, Вэст-Пойнце, Швейцарыі і Польшчы. А яшчэ яго імя носіць самая высокая гара ў Аўстраліі і курган непадалёк ад Кракава. Усё сваё жыццё Касцюшка змагаўся за свабодны ад дыктатуры і імперый свет. Касцюшка памёр у швейцарскім Золатурне. Яго прах атрымаў спачын у крыпце Вавельскага кафедральнага сабора.

А калі вы зараз у Беларусі, абавязкова наведайце музей Касцюшка. Ён знаходзіцца ва ўрочышча Мерачоўшчына, каля гораду Косава ў Івацэвіцкім раёне.

Мы не маглі не згадаць пасля Касцюшкі кампазітара і дыпламата Міхаіла Агінскага. Гэта ён напісаў паланэз «Развітанне з Радзімай». І гэты паланэз адлюстраваны на беларускай банкноце наміналам 50 рублёў. А яшчэ, некаторыя з беларусаў-эмігрантаў робяць тату з нотамі паланэзу Агінскага.

Мы раім наведаць месца яго пахавання — базіліку Санта-Крочэ ў Фларэнцыі.

У вёсцы Заоссе ў Брэсцкай вобласці нарадзіўся наш шаноўны Адам Міцкевіч. У Польшчы амаль у кожным горадзе можна сустрэць помнік яму, сквер у гонар, альбо вуліцу. Але мы хацелі б адзначыць месца, дзе Адам жыў і выступаў — гэта гатэль Ламбер у Парыжы. Гэта месца звязана з палітычнымі эмігрантамі і пошукамі адказаў на цяжкія пытанні.
У Стамбуле можна таксама ўбачыць музей Міцкевіча, на жаль, гэты горад стаў месцам, дзе пісьменнік памер.

Дарэчы, з верша Міцкевіча дазналіся пра беларускую рэвалюцыянерку, збіральніцу фальклору і ўдзельніцу паўстання 1830—1831 гадоў Эмілію Плятэр. Вуліца ў яе гонар ёсць у Варшаве. Самы час па ёй пашпацыраваць.

У XIX стагоддзі ў Вільне ў хаце на вуліцы Бокшто, 2 (па-літоўску Bokšto, 2) быў адзін з першых гатэляў у Літве, у якім жыў Зыгмунт Серакоўскі. Менавіта тут і збіраліся паўстанцы напярэдадні падзей 1863 гады. Зараз на гэтым месцы беларусы адкрылі карчму.

Канешне, могілкі Росы трэба наведаць. Каб ускласці кветкі на магілу Кастусю Каліноўскаму і яго паплечнікам.

У Вільні на могілках Росы таксама пахавана і паплечніца Каліноўскага — беларуска Людвіка Ямант. Яна была яшчэ і сястрой Марыі Ямант, нявесты Кастуся Каліноўскага.

Яна ўваходзіла ў нелегальны жаночы камітэт у Вільні, які актыўна супрацоўнічаў з рэвалюцыйнай падпольнай арганізацыяй. Яны захоўвалі і распаўсюджвалі нелегальную літаратуру, нарыхтоўвалі правіянт і зброю для будучых паўстанцаў, хавалі паўстанцкія друкарні, разносілі пошту і клапаціліся аб паўстанцах, якія трапілі ў палон.

Таксама на Росах варта наведаць месца пахавання беларускага пісьменніка Францішка Аляхновіча. Ён напісаў аповесць «Ў капцюрох ГПУ», якая, на жаль, актуальна дагэтуль. У сакавіку 1944 году Аляхновіча застрэлілі ва ўласнай кватэры ў Вільні. Дагэтуль дакладна невядома, хто забіў пісьменніка.

Беларуска паэтка, якая зьяўляецца сымбалем антысавецкага супраціву. Яе нязломнасць і непахіснасць дагэтуль натхняе палітвязняволеных беларусаў.

Ларыса разам з мужам эмігравала ў Прагу. Там яна выдала кнігу са сваімі вершамі «Ад родных ніў». А таксама ў Празе паэтка заснавала камітэт дапамогі беларусам.

Мы прапануем вам наведаць адрас у Празе HEŘMANOVA 1120/7. Гэта дом, дзе ў 1943–1948 гг. жыла Ларыса Геніюш.

Тая самая «Ева» мастака Хаіма Суціна, якую беларусы запомнілі назаўжды. Мы прапануем наведаць месца пахавання Суціна на могілках Мотпарнас у горадзе Парыжы.